احیا

وَلْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ

احیا

وَلْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ

شوُرِ پیامبرانه - دلتنگی و برپا شدن

احیا | سه شنبه, ۱۵ خرداد ۱۳۹۷، ۰۲:۰۳ ب.ظ | ۰ نظر

 

خطبه امام علی در آخرین روزهای حیات

__________________________

از «نوف بکالی» روایت شده است که  : امیرالمومنین علی(ع) این خطبه را در کوفه بر ما خواند. او بر سنگی ایستاده بود، که «جعده »پسر «هبیره مخزومی» آن را بر پا داشته بود. جامه‌ای پشمین بر تن داشت و دوال شمشیر از لیف خرما برگردن، و نعلین از لیف درپا. نشان سجده بر پیشانی او، همچون داغ شتر بر سر زانو. {امام علی}فرمود:

 

«ستایش خدای را که به سوی اوست بازگشتن آفریدگان، و پایان کارهای جهان. او را سپاس می‌گوییم بر احسان وی که فراوان است، و برهان او که درخشان است، و بخشش او که افزون است، و نعمت او که از اندازه برون است. ستایشی که حق او را گزارد، و سپاس او را به جای آرد؛ و به پاداش او نزدیک کننده باشد، و فزونی نعمت او را سبب شونده؛ و از او یاری می‌خواهیم، یاری خاستن آن کس که فضل او را امیدوار است، و بخشش او را در انتظار؛ و دفع زیان را بدو اعتماد دارنده، و فزونی نعمت او را اقرار آورنده: به گفتار و کردار برابر او فروتن و خوار؛ و بدو می‌گرویم، گرویدن آن کس که با یقین بدو امید دارد و با ایمان روی به او آرد، و برابر او خوار باشد، و بی ریایش به یکتایی بپرستد، و به بزرگی بستاید و با کوشش و رغبت به پناه او آید. همتاییش نیست. تا در کنار او نشیند- و با تمرین و وسیلت نمی‌آفریند. حواس بدو نتواند رسید و او را با مردمان نتوان سنجید. خدایی که با موسی (ع) سخن راند، و آیتهای بزرگ خود را بدو نماند، بی دست افزار و اندام، بی جنباندن لب و گشودن و بستن کام.

 تو که خود را به رنج افکنده‌ای در وصف پروردگار، اگر راست می‌گویی وصف کن جبرئیل و میکائیل و فرشتگان مقرب، را که در بارگاه قدس به خود لرزانند، خردهاشان سرگشته است و شناختن آفریدگان را چنان که باید نتوانند؛ چه آن را به صفتها توان شناخت که پیکری دارد، و افزارها به کار آرد، و چون زمانش به سر آمد، مرگ او را از پا در آرد. پس جز او خدایی نیست که هر تاریکی را به نور خود روشن کرد، و هر چه را جز به نور او روشن بود، به تاریکی در آورد..... بندگان خدا! شما را سفارش می‌کنم به ترس از پروردگاری که بر تن شما جامه‌ها پوشاند، و اسباب زندگی‌تان را آماده گرداند. پس اگر کسی راهی به زندگانی جاودان می‌یافت، و یا توانست پنجه مرگ را بر تافت، او سلیمان پسر داود می‌بود، که پادشاهی پری و آدمی وی را مسخر گردید، یا پیامبری و منزل بزرگ که بدو رسید. چون آنچه روزی او بود خورد، و مدتی را که باید بماند به پایان برد، کمانهای مرگ تیرهای نیستی بر او باراند، و خانه‌ها از او تهی ماند. مسکنها خالی گردیدند، و مردمی دیگرشان به ارث بردند – و در آن آرمیدند،- و همانا در روزگاران گذشته برای شما پند است، کجایند عملاقیان و فرزندان عملاقیان؟ کجایند فرعونیان و فرزندان فرعونیان؟ کجایند مردمی که در شهرهای رس بودند؟ پیامبران را کشتند، و سنت فرستادگان خدا را میراندند. و سیرت جباران را زنده کردند. کجایند آنان که با سپاهیان به راه افتادند و هزاران تن را شکست دادند. سپاهها به راه انداختند، و شهرها ساختند.»

  از این خطبه است:

 «جامه حکمت آموزی در پوشید، روی بدان آورد و در فراگرفتن آن چنانکه بایسته است، کوشید. حکمت را شناخت، و جز آن به چیزی نپرداخت، و گمشده‌اش بود که در پی آن می‌گردید و نیاز او که از آن می‌پرسید، او غریب است هنگامی که اسلام غریب ماند، چون شتری خسته که دم بر زمین نهد و خفتد و برخاستن نتواند. او مانده‌ای از حجتهای خداست، و خلیفه‌ای از خلیفه‌های انبیاست.»

سپس فرمود:  «ای مردم!  من اندرزهایی را که پیامبران به امتهایشان دادند، بر شما راندم، و آنچه را اوصیا، به پس از خود رساندند، رساندم. شما را با تازیانه موعظت – ادب کردم، نپذیرفتید. و با سخنانی که از نافرمانی‌تان باز دارد، خواندم، فراهم نگشتید. شما را به خدا ! آیا امامی جز مرا چشم می‌دارید؟ تا با شما راه دین را بپیماید، و طریق راست را به شما بنماید.

هان بدانید! که آنچه از دنیا روی آورده بود، پشت کرد، و آنچه پشت کرده بود، روی آورد  و بندگان گزیده خدا دل بر رخت بستن، دوختند، و اندک این جهان را، که نپاید، به بسیار آن جهان، که به سر نیاید،فروختند. برادران ما که خونشان در صفین ریخته شد، زیان نکردند که امروز زنده نیستند و به! که ندیدند اینان که مانده‌اند، کیستند – تا پیاپی ساغر غصه در گلو ریزند و شرنگ تیره چنین زندگی را بدان بیامیزند. به خدا سوگند، خدا را دیدار کردند و مزد آنان را به کمال پرداخت، و از پس آنکه ترسان بودند در خانه امانشان ساکن ساخت. کجایند برادران من که راه حق را سپردند و با حق رخت به خانه آخرت بردند؟ کجاست عمار؟ کجاست پسر تیهان و کجاست ذوالشهادتین؟ و کجایند همانندان ایشان از برادرانشان که با یکدیگر به مرگ پیمان بستند و سرهای آنان را به فاجران هدیه کردند؟ {پس دست به ریش مبارک خود گرفت و زمانی دراز گریست. سپس فرمود}: دریغا از برادرانم که قرآن را خواندند و در حفظ آن کوشیدند. واجب را بر پا کردند، پس از آنکه در آن اندیشیدند. سنت را زنده کردند و بدعت را میراندند به جهاد خوانده شدند و پذیرفتند. به پیشوای خود اعتماد کردند و در پی او رفتند. (سپس به بانک بلند گفت: ) جهاد! جهاد! بندگان خدا! من همین امروز لشکر آماده می‌کنم. کسی که می‌خواهد به سوی خدا رود بیرون شود!» .

نوف { پس از نقل کلام امام  علی علیه السلام } گفت: برای حسین (ع) ده هزار سپاه، و برای قیس‌بن سعد ده هزار سپاه و برای ابوایوب ده هزار سپاه قرارداد و برای دیگران هم کم و بیش (در حالیکه) آماده بازگشت به صفین بود و جمعه نیامده بود که ابن ملجم ملعون او را ضربت زد. لشکریان بازگشتند و ما چون گوسفندانی بودیم شبان خود را از دست داده، گرگها از هر سو برای آنان دهان گشاده.(نهج البلاغه ،خطبه 182 ، ترجمه مرحوم شهیدی صفحات 189 تا 193 از چاپ دهم)

________________________________________

متن خطبه:

رُوِیَ عَنْ نَوْفٍ الْبَکَالِیِّ قَالَ خَطَبَنَا بِهَذِهِ الْخُطْبَةِ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیٌّ علیه السلام بِالْکُوفَةِ وَهُوَ قَائِمٌ عَلَى

حِجَارَةٍ نَصَبَهَا لَهُ جَعْدَةُ بْنُ هُبَیْرَةَ الْمَخْزُومِیُّ وَعَلَیْهِ مِدْرَعَةٌ مِنْ صُوفٍ وَحَمَائِلُ سَیْفِهِ لِیفٌ وَفِی رِجْلَیْهِ نَعْلَانِ مِنْ

لِیفٍ وَکَأَنَّ جَبِینَهُ ثَفِنَةُ بَعِیرٍ فَقَالَ علیه السلام:

« الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی إِلَیْهِ مَصَائِرُ الْخَلْقِ وَعَوَاقِبُ الْأَمْرِ نَحْمَدُهُ عَلَى عَظِیمِ إِحْسَانِهِ وَنَیِّرِ بُرْهَانِهِ وَنَوَامِی فَضْلِهِ

وَامْتِنَانِهِ حَمْداً یَکُونُ لِحَقِّهِ قَضَاءً وَلِشُکْرِهِ أَدَاءً وَإِلَى ثَوَابِهِ مُقَرِّباً وَلِحُسْنِ مَزِیدِهِ مُوجِباً وَنَسْتَعِینُ بِهِ اسْتِعَانَةَ رَاجٍ

لِفَضْلِهِ مُؤَمِّلٍ لِنَفْعِهِ وَاثِقٍ بِدَفْعِهِ مُعْتَرِفٍ لَهُ بِالطَّوْلِ مُذْعِنٍ لَهُ بِالْعَمَلِ وَالْقَوْلِ وَنُؤْمِنُ بِهِ إِیمَانَ مَنْ رَجَاهُ مُوقِناً

وَأَنَابَ إِلَیْهِ مُؤْمِناً وَخَنَعَ لَهُ مُذْعِناً وَأَخْلَصَ لَهُ مُوَحِّداً وَعَظَّمَهُ مُمَجِّداً وَلَاذَ بِهِ رَاغِباً مُجْتَهِداً .لَمْ یُولَدْ سُبْحَانَهُ

فَیَکُونَ فِی الْعِزِّ مُشَارَکاً وَلَمْ یَلِدْ فَیَکُونَ مَوْرُوثاً هَالِکاً وَلَمْ یَتَقَدَّمْهُ وَقْتٌ وَلَا زَمَانٌ وَلَمْ یَتَعَاوَرْهُ زِیَادَةٌ وَلَا نُقْصَانٌ بَلْ

ظَهَرَ لِلْعُقُولِ بِمَا أَرَانَا مِنْ عَلَامَاتِ التَّدْبِیرِ الْمُتْقَنِ وَالْقَضَاءِ الْمُبْرَمِ فَمِنْ شَوَاهِدِ خَلْقِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ مُوَطَّدَاتٍ

بِلَا عَمَدٍ قَائِمَاتٍ بِلَا سَنَدٍ دَعَاهُنَّ فَأَجَبْنَ طَائِعَاتٍ مُذْعِنَاتٍ غَیْرَ مُتَلَکِّئَاتٍ وَلَا مُبْطِئَاتٍ وَلَوْ لَا إِقْرَارُهُنَّ لَهُ بِالرُّبُوبِیَّةِ

وَإِذْعَانُهُنَّ بِالطَّوَاعِیَةِ لَمَا جَعَلَهُنَّ مَوْضِعاً لِعَرْشِهِ وَلَا مَسْکَناً لِمَلَائِکَتِهِ وَلَا مَصْعَداً لِلْکَلِمِ الطَّیِّبِ وَالْعَمَلِ الصَّالِحِ مِنْ

خَلْقِهِ جَعَلَ نُجُومَهَا أَعْلَاماً یَسْتَدِلُّ بِهَا الْحَیْرَانُ فِی مُخْتَلِفِ فِجَاجِ الْأَقْطَارِ لَمْ یَمْنَعْ ضَوْءَ نُورِهَا ادْلِهْمَامُ سُجُفِ

اللَّیْلِ الْمُظْلِمِ وَلَا اسْتَطَاعَتْ جَلَابِیبُ سَوَادِ الْحَنَادِسِ أَنْ تَرُدَّ مَا شَاعَ فِی السَّمَاوَاتِ مِنْ تَلَأْلُؤِ نُورِ الْقَمَرِ

فَسُبْحَانَ مَنْ لَا یَخْفَى عَلَیْهِ سَوَادُ غَسَقٍ دَاجٍ وَلَا لَیْلٍ سَاجٍ فِی بِقَاعِ الْأَرَضِینَ الْمُتَطَأْطِئَاتِ وَلَا فِی یَفَاعِ السُّفْعِ

الْمُتَجَاوِرَاتِ وَمَا یَتَجَلْجَلُ بِهِ الرَّعْدُ فِی أُفُقِ السَّمَاءِ وَمَا تَلَاشَتْ عَنْهُ بُرُوقُ الْغَمَامِ وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ تُزِیلُهَا

عَنْ مَسْقَطِهَا عَوَاصِفُ الْأَنْوَاءِ وَانْهِطَالُ السَّمَاءِ وَیَعْلَمُ مَسْقَطَ الْقَطْرَةِ وَمَقَرَّهَا وَمَسْحَبَ الذَّرَّةِ وَمَجَرَّهَا وَمَا یَکْفِی

الْبَعُوضَةَ مِنْ قُوتِهَا وَمَا تَحْمِلُ الْأُنْثَى فِی بَطْنِهَا .وَالْحَمْدُ لِلَّهِ الْکَائِنِ قَبْلَ أَنْ یَکُونَ کُرْسِیٌّ أَوْ عَرْشٌ أَوْ سَمَاءٌ أَوْ

أَرْضٌ أَوْ جَانٌّ أَوْ إِنْسٌ لَا یُدْرَکُ بِوَهْمٍ وَلَا یُقَدَّرُ بِفَهْمٍ وَلَا یَشْغَلُهُ سَائِلٌ وَلَا یَنْقُصُهُ نَائِلٌ وَلَا یَنْظُرُ بِعَیْنٍ وَلَا یُحَدُّ بِأَیْنٍ

وَلَا یُوصَفُ بِالْأَزْوَاجِ وَلَا یُخْلَقُ بِعِلَاجٍ وَلَا یُدْرَکُ بِالْحَوَاسِّ وَلَا یُقَاسُ بِالنَّاسِ الَّذِی کَلَّمَ مُوسَى تَکْلِیماً وَأَرَاهُ مِنْ آیَاتِهِ

عَظِیماً بِلَا جَوَارِحَ وَلَا أَدَوَاتٍ وَلَا نُطْقٍ وَلَا لَهَوَاتٍ بَلْ إِنْ کُنْتَ صَادِقاً أَیُّهَا الْمُتَکَلِّفُ لِوَصْفِ رَبِّکَ فَصِفْ جِبْرِیلَ

وَمِیکَائِیلَ وَجُنُودَ الْمَلَائِکَةِ الْمُقَرَّبِینَ فِی حُجُرَاتِ الْقُدُسِ مُرْجَحِنِّینَ مُتَوَلِّهَةً عُقُولُهُمْ أَنْ یَحُدُّوا أَحْسَنَ الْخَالِقِینَ

فَإِنَّمَا یُدْرَکُ بِالصِّفَاتِ ذَوُو الْهَیْئَاتِ وَالْأَدَوَاتِ وَمَنْ یَنْقَضِی إِذَا بَلَغَ أَمَدَ حَدِّهِ بِالْفَنَاءِ فَلَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ أَضَاءَ بِنُورِهِ کُلَّ

ظَلَامٍ وَأَظْلَمَ بِظُلْمَتِهِ کُلَّ نُورٍ .أُوصِیکُمْ عِبَادَ اللَّهِ بِتَقْوَى اللَّهِ الَّذِی أَلْبَسَکُمُ الرِّیَاشَ وَأَسْبَغَ عَلَیْکُمُ الْمَعَاشَ فَلَوْ

أَنَّ أَحَداً یَجِدُ إِلَى الْبَقَاءِ سُلَّماً أَوْ لِدَفْعِ الْمَوْتِ سَبِیلًا لَکَانَ ذَلِکَ سُلَیْمَانَ بْنَ دَاوُدَ علیه السلام الَّذِی سُخِّرَ لَهُ

مُلْکُ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ مَعَ النُّبُوَّةِ وَعَظِیمِ الزُّلْفَةِ فَلَمَّا اسْتَوْفَى طُعْمَتَهُ وَاسْتَکْمَلَ مُدَّتَهُ رَمَتْهُ قِسِیُّ الْفَنَاءِ بِنِبَالِ ا

لْمَوْتِ وَأَصْبَحَتِ الدِّیَارُ مِنْهُ خَالِیَةً وَالْمَسَاکِنُ مُعَطَّلَةً وَوَرِثَهَا قَوْمٌ آخَرُونَ وَإِنَّ لَکُمْ فِی الْقُرُونِ السَّالِفَةِ لَعِبْرَةً أَیْنَ

الْعَمَالِقَةُ وَأَبْنَاءُ الْعَمَالِقَةِ أَیْنَ الْفَرَاعِنَةُ وَأَبْنَاءُ الْفَرَاعِنَةِ أَیْنَ أَصْحَابُ مَدَائِنِ الرَّسِّ الَّذِینَ قَتَلُوا النَّبِیِّینَ وَأَطْفَئُوا سُنَنَ

الْمُرْسَلِینَ وَأَحْیَوْا سُنَنَ الْجَبَّارِینَ أَیْنَ الَّذِینَ سَارُوا بِالْجُیُوشِ وَهَزَمُوا بِالْأُلُوفِ وَعَسْکَرُوا الْعَسَاکِرَ وَمَدَّنُوا الْمَدَائِنَ ».

وَمِنْهَا :  «قَدْ لَبِسَ لِلْحِکْمَةِ جُنَّتَهَا وَأَخَذَهَا بِجَمِیعِ أَدَبِهَا مِنَ الْإِقْبَالِ عَلَیْهَا وَالْمَعْرِفَةِ بِهَا وَالتَّفَرُّغِ لَهَا فَهِیَ عِنْدَ

نَفْسِهِ ضَالَّتُهُ الَّتِی یَطْلُبُهَا وَحَاجَتُهُ الَّتِی یَسْأَلُ عَنْهَا فَهُوَ مُغْتَرِبٌ إِذَا اغْتَرَبَ الْإِسْلَامُ وَضَرَبَ بِعَسِیبِ ذَنَبِهِ وَأَلْصَقَ

الْأَرْضَ بِجِرَانِهِ بَقِیَّةٌ مِنْ بَقَایَا حُجَّتِهِ خَلِیفَةٌ مِنْ خَلَائِفِ أَنْبِیَائِهِ ».ثم قال علیه السلام :« ‏أَیُّهَا النَّاسُ إِنِّی قَدْ

بَثَثْتُ لَکُمُ الْمَوَاعِظَ الَّتِی وَعَظَ الْأَنْبِیَاءُ بِهَا أُمَمَهُمْ وَأَدَّیْتُ إِلَیْکُمْ مَا أَدَّتِ الْأَوْصِیَاءُ إِلَى مَنْ بَعْدَهُمْ وَأَدَّبْتُکُمْ

بِسَوْطِی فَلَمْ تَسْتَقِیمُوا وَحَدَوْتُکُمْ بِالزَّوَاجِرِ فَلَمْ تَسْتَوْسِقُوا لِلَّهِ أَنْتُمْ أَ تَتَوَقَّعُونَ إِمَاماً غَیْرِی یَطَأُ بِکُمُ الطَّرِیقَ

وَیُرْشِدُکُمُ السَّبِیلَ أَلَا إِنَّهُ قَدْ أَدْبَرَ مِنَ الدُّنْیَا مَا کَانَ مُقْبِلًا وَأَقْبَلَ مِنْهَا مَا کَانَ مُدْبِراً وَأَزْمَعَ التَّرْحَالَ عِبَادُ اللَّهِ

الْأَخْیَارُ وَبَاعُوا قَلِیلًا مِنَ الدُّنْیَا لَا یَبْقَى بِکَثِیرٍ مِنَ الْآخِرَةِ لَا یَفْنَى مَا ضَرَّ إِخْوَانَنَا الَّذِینَ سُفِکَتْ دِمَاؤُهُمْ وَهُمْ

بِصِفِّینَ أَلَّا یَکُونُوا الْیَوْمَ أَحْیَاءً یُسِیغُونَ الْغُصَصَ وَیَشْرَبُونَ الرَّنْقَ قَدْ وَاللَّهِ لَقُوا اللَّهَ فَوَفَّاهُمْ أُجُورَهُمْ وَأَحَلَّهُمْ دَارَ

الْأَمْنِ بَعْدَ خَوْفِهِمْ أَیْنَ إِخْوَانِیَ الَّذِینَ رَکِبُوا الطَّرِیقَ وَمَضَوْا عَلَى الْحَقِّ أَیْنَ عَمَّارٌ وَأَیْنَ ابْنُ التَّیِّهَانِ وَأَیْنَ ذُو

الشَّهَادَتَیْنِ وَأَیْنَ نُظَرَاؤُهُمْ مِنْ إِخْوَانِهِمُ الَّذِینَ تَعَاقَدُوا عَلَى الْمَنِیَّةِ وَأُبْرِدَ بِرُءُوسِهِمْ إِلَى الْفَجَرَةِ ». 

قَالَ : ثُمَّ ضَرَبَ بِیَدِهِ عَلَى لِحْیَتِهِ الشَّرِیفَةِ الْکَرِیمَةِ فَأَطَالَ الْبُکَاءَ. ثُمَّ قَالَ علیه السلام:«أَوِّهِ عَلَى إِخْوَانِیَ الَّذِینَ

تَلَوُا الْقُرْآنَ فَأَحْکَمُوهُ وَتَدَبَّرُوا الْفَرْضَ فَأَقَامُوهُ أَحْیَوُا السُّنَّةَ وَأَمَاتُوا الْبِدْعَةَ دُعُوا لِلْجِهَادِ فَأَجَابُوا وَوَثِقُوا بِالْقَائِدِ

فَاتَّبَعُوهُ ».ثُمَّ نَادَى بِأَعْلَى صَوْتِهِ:«الْجِهَادَ الْجِهَادَ عِبَادَ اللَّهِ أَلَا وَإِنِّی مُعَسْکِرٌ فِی یَومِی هَذَا فَمَنْ أَرَادَ الرَّوَاحَ

إِلَى اللَّهِ فَلْیَخْرُجْ ».

قَالَ نَوْفٌ : وَعَقَدَ لِلْحُسَیْنِ علیه السلام فِی عَشَرَةِ آلَافٍ وَلِقَیْسِ بْنِ سَعْدٍ رَحِمَهُ اللَّهُ فِی عَشَرَةِ آلَافٍ وَلِأَبِی

أَیُّوبَ الْأَنْصَارِیِّ فِی عَشَرَةِ آلَافٍ وَلِغَیْرِهِمْ عَلَى أَعْدَادٍ أُخَرَ وَهُوَ یُرِیدُ الرَّجْعَةَ إِلَى صِفِّینَ فَمَا دَارَتِ الْجُمُعَةُ حَتَّىضَرَبَهُ الْمَلْعُونُ ابْنُ مُلْجَمٍ لَعَنَهُ اللَّهُ فَتَرَاجَعَتِ الْعَسَاکِرُ فَکُنَّا کَأَغْنَامٍ فَقَدَتْ رَاعِیهَا تَخْتَطِفُهَا الذِّئَابُ مِنْ کُلِّ مَکَانٍ ./

  • ۹۷/۰۳/۱۵
  • احیا

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی