به خُردها هم بیاندیشیم - مهم و نامهم در سیاست اسلامی

امیر حسین ترکش دوز

در حوزه سیاست ، موضوعات "مهم"را از "غیر مهم "چگونه باید متمایز ساخت؟ آیا موضوعات مهم آنهایَند که فی‌الحال ،‌چالشی بیش از دیگر موضوعات ، در پیرامون خود برانگیخته‌اند،‌ یا آنها  که به هر تقدیر، موضوعِ توجهِ رسانه‌ها شده‌اند؟
تردیدی نیست که خُردبینی و جزء نگری در سیاست ورزی، آفتی بزرگ در شناختِ نابسامانیها و ناراستیها و مانعی جدی برای اصلاح آنها است؛ اما، گاه هم هست که مشکل از جانبِ عکس بروز می‌کند؛ یعنی از فرط ِکلان نگری و توجه به موضوعاتِ به ظاهر بنیادی و اساسی ،‌از عاجل‌ترین و نزدیکترین مشکلات و آسیب‌های پیش رو غفلت می‌شود.
مشکلات و آسیبهایی که اگر مستقل از متن در نظر گرفته شوند در نظرِِ خام و ابتدایی، "خُرد" و کم اهمیت جلوه می‌کنند، حال آنکه همین پدیده هایِ خُرد می‌توانند درواقعِ امر "بنیادی" باشند و آثار ِبازتابیِ کلانی را در پی داشته باشند. معضل حمل و نقل در سطح شهر، آلودگی محیط زیست، فقدان امنیت در زندگی روزمره یا خطر یک بلیه طبیعی همچون زلزله و سیل و زمینه هایِ همه گیر شدن ِیک بیماری مُسری نمودهائی هستند  از همین پدیده ها .
توجه به این سنخ پدیده ها ،علاوه بر آنکه از منظرِ "عموم - بشری"  ضروری جلوه  می کند ، در چارچوب دغدغه‌های ایدئولوژیک و انسانی هم قابل طرح است. در  دیانتی که میان مسائل دینی و دنیوی ،تفکیکی از سنخ آنچه در  مسیحیت تحریف شده  موجود است ، موجود نیست، هر مسئله دنیوی می تواند به اعتباری، یک مسئله دینی به حساب آید. حکیمان مسلمان جسم و روح را" مُتعاکسان" و در ربطی وثیق با هم دانسته‌اند ؛  لذا ، با این مبنا هیچ دسته از موضوعات را نمی توان با عنوان موضوعات غیر روحانی و غیر دینی از مجموعه دغدغه‌های یک دیندار خارج ساخت  . به جا آوردنِ حقِ جسم مستلزم ِبه جا آوردنِ حق روح  و بجا آوردنِ حقِ روح مستلزم ِبه جا آوردنِ حق جسم است .متدینین دقیقاً از منظر یدینی و به جهت دغدغه‌هایی که  نسبت به کمال انسان و رستگاری او دارند  باید به خُردترین  و پیش و پا افتاده ترین مسائل در زندگی روزمره ، توجهی داشته باشند ، از سنخِ توجه  به دیگر تکالیفِ دینیِ خود  . سوگمندانه باید گفت که  در "دینداریِ رایج "اینچنین نیست. مهمتر اینکه ، اثر ِاین توجه را  بسیار بیشتر ، قبل از وقوعِ بلایا دید ونه بعد ازآن.اگر قرار باشد دینداریِ مدعیانِ از سنخِ دینداریِ رایج نباشد ،باید بررسی کنیم  و ببینیم که تاچه حد "قبل از وقوع "،نسبت به زمینه های  و موجباتِ  این بلایا ،حساسیت و بلکه وسواس دارند./
___________________________
*این نوشته ویراسته یادداشتی است که در مهر 86 در  سایت احیا منتشر شد.